تعریف آفازی
آفازی یک اختلال چند مدالیته ای است که در آن گفتن، شنیدن، نوشتن، خواندن و سایر توانایی های گفتاری را تحت تاثیر قرار می دهد.
این اختلال با اینکه چند مدالیته ای است اما ممکن است که همه مدالیته ها به یک اندازه آسیب نبینند. علاوه بر آسیب در زمینه تولید و درک زبان؛ دیگر فرایندهای شناختی زیربنایی نیز درگیر میشوند مانند توجه حافظه تفکر و…
بیشتر بخوانید: تعریف پارکینسون،علائم و سن بروز این بیماری
علت شناسی آفازی
آفازی علل بسیاری دارد که همچون حلقه های زنجیر با یکدیگر ارتباط دارند اینجا علت ها را از دورترین تا نزدیکترین بیان
می کنیم:
- ژنتیک
- مشکالت تغذیه ای
- کلسترول بالا
- آترواسکلروز
- قطع شدن جریان خون
- سکته
- تومور مغزی
- آلزایمر
- پارکینسون
- آسیب به ساختار زبانی در مغز و …
در این توالی احتمالی ، عناصر گوناگون در زنجیره باعث اثرات نهایی بر سلامت زبانی فرد شوند با هم تعامل دارند.
به دنبال هر کدام از علت های ذکر شده ممکن است تغییرات مغزی به درجات مختلفی ایجاد شود مانند تغییرات سلول های
مغزی از بین رفتن سلولهای گلیال نکروز عروق خونی کوچک.
علائم آفازی
به طور کلی علائم عمومی و همه جانبه ای برای آفازی تعیین می شود تا با توجه به علائم موجود در هر فرد نوع آفازی
تشخیص داده شود ابن علائم در هر مورد از آفازی میزان اختلال متفاوتی را ایجاد میکند:
1- روانی کالم (گفتار روان یا ناروان):
- آفاری روان (ورنیکه): فرد توانایی صحبت کردن را دارد اما صحبت دیگران را به خوبی درک نمیکند استفاده صحیح از زبان ندارد.جملات طولانی و پیچیده و نامفهوم است.
- آفازی ناروان (بروکا): کلمات را در جمالت جا می اندازد،جملات کوتاه، عدم درک کلام دیگران،مشکل در تکرار کلمات
2- پارافازی :
جانشین کردن غیرارادی یک صدا یا کلمه است بسیاری پارافازی را یک علامت مرکزی و اصلی در آفازی در نظر
می گیرند.
انواع پارافازی به سه دسته تقسیم میشوند:
الف: کلامی: کل کلمه جا به جا میشود که ممکن است کلمه جایگزین شده از نظر معنایی مشابه کلمه هدف باشد یا مشابه آن نباشد.
ب: واژه پردازی: کلام فرد بی معنی و ابداع شده از جانب خودش است.
ج: پارافازی آوایی: فرد یک صدا را به جای صدای دیگر جایگزین میکند.
3- درک شنیداری
4- تکرار :
توانایی تقلید کلمات دیگران است که اغلب در آفازی انتقالی مشاهده میشود.
5- مشکالت نامیدن:
مشکلی که در بیشتر انواع آفازی مشاهده میشود.
6- مشکالت خواندن و نوشتن:
مشکلات نوشتن در سکته مغزی شایع است و اگرافیا نام دارد.مشکلاتت نوشتن نیز الکسیا نامیده میشود.
7- اشاره کردن و حرکات :
ارتباط برقرار کردن از طریق اشاره و پانتومیم.
بیشتر بخوانید: اسکولیوز چیست؟ علائم و راه های درمان آن
انواع آفازی
بازی ها بر اساس محل آسیب و اختلالاتی که وجود دارد به دسته های زیر تقسیم میشود:
- ورنیکه
- بروکا
- انتقالی
- آنومیک
- گلوبال
- ترنس کرتیکال حسی
- ترنس کرتیکال حرکتی
- ترنس کرتیکال مختلط
آفازی بروکا :
آسیب به بخش بزرگی از کلاهک فرونتال، پریتال ناحیه بروکا و ماده سفید زیر قشری این نواحی است.بیمار در وازه یابی دچار مشکل می شود ، درک شنیداری و درک بیان بدون مشکل می باشند ولی روانی کلام دچار مشکل می شود.
معمولا در سکته مغزی که فرد در سمت راست اندام ها دچار فلجی است مشاهده می شود.همچنین رفلکس های پاتولوژیک در سمت آسیب دیده میشوند.
آفازی ورنیکه:
این نوع از آفازی، آفازی روان نیز نامیده میشود. صحبت کردن فرد به صورت روان ادامه پیدا میکند اما درک کلام دچار مشکل است.بخش خلفی شکنج فوقانی لوب گیجگاهی یا همان قشر ارتباطی شنیداری (ناحیه ورنیکه مغز) آسیب دیده که بدون آسیب به قسمت بروکا است.
این آسیب برخالف آسیب قسمت بروکا به ندرت با همی پلژی (فلج یک طرفه) همراه است. ممکن است در میدان بینایی و
موارد روانپزشکی مشکلاتی داشته باشند.
آفازی گلوبال:
بر اثر آسیب گسترده قشری و زیر قشری بروکا و ورنیکه است.ساختار های زیر قشری در لوب فرونتال، پریتال و تمپورال است. شدید ترین نوع است و در خواندن، نوشتن، کلام تاثیر میگذارد.
آفازی آنومیک:
استفاده از کلمات حین گفتار دچار مشکل میشود. مشکلات درک شنیداری و خواندن ندارند.
آفازی انتقالی:
مشکل در انتقال و تکرار کلمات است. فرد مبتلا نمیتواند پیغام ها را بیان کند، بنویسد و یا بخواند. این افراد توانایی درک مفاهیم را دارند.
ترنس کورتیکال حرکتی:
تمامی آفازی های ترنس کورتیکال شیوع کمتری نسبت به سایر آفازی ها دارند. نوع حرکتی شبیه به آفازی بروکا دارد اما توانایی تکرار دارند.گفتار آنها با لکنت همراه است و با تلاش و فشار آوردن به خود حرف میزنند و درک شنیداری این افراد مناسب می باشد.
ترنس کورتیکال حسی:
شبیه به ورنیکه و گفتار آن روان است اما بدون معنا با این تفاوت که تکرار خوبی دارند. درک شنیداری بسیار ضعیف است و فرد از ضعف خود آگاه نیست.
ترنس کورتیکال مختلط:
معمولا در اثر مسمویت با گاز مونواکسید کربن ایجاد می شود و یا بر اثر بیماری پیک.توانایی تکرار کلمات و جملات در این افراد باقی مانده است.
بیشتر بخوانید: آسیب های شایع دست ها و توانبخشی پس از جراحی
روش درمان آفازی
گفتاردرمانی مهم ترین قسمت در درمان این اختلال است ما در کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی افرای ورامین با بهره گیری از تیم تخصصی کمک بسیاری در درمان این اختلال به شما مراجعین گرامی می کنیم.
ارزیابی های گفتاردرمانی بر اساس:
- شناسایی وجود مشکلات
- توصیف رفتار های زبانی
- ارزیابی درک بیان و … میباشد.
نوع آفازی در درمان بسیار تاثیر گذار است و مداخالت درمانی وابسته به نوع درگیری می باشد که تیم درمانی متشکل از
متخصص مغز و اعصاب،گفتاردرمانگر در آن دخیل هستند.
همچنین حضور فعال خانواده به عنوان یکی از اعضای مهم تیم درمان در روند درمان بسیار حائز اهمیت می باشد.