اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)
به طور کلی انحرافات شایع در ستون فقرات به سه دست عمده تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
۱_اسکولیوز (انحراف طرفی مهره ها)
۲_لوردوز(گودی کمر)
۳_کایفوز(قوز پشت)
در این مقاله به صورت کلی درباره اسکولیوز، علل ایجاد، عارضه های جانبی و موارد درمان آن با کاردرمانی و گفتاردرمانی افرای ورامین همراه باشید تا در باره این عارضه و موارد مشابه آن بیشتر بدانید.
اسکولیوز چیست؟
انحراف جانبی ستون فقرات که به صورت. و. شکل هستند که فرد دچار عدم یکنواختی در ستون مهره ها میشود.
این عارضه معمولا زمانی مشخص میشود که فرد شانه ها و دو طرف استخوان باسن خود را در یک راستا نمی‌بیند.
این عارضه در سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی بیشتر مشاهده میشود و ممکن است در سنین پایین تر هم دیده شود اما به طور معمول در سنین شروع رشد و بلوغ دیده میشود.
بیشتر بخوانید: کاردرمانی ذهنی کودکان خدمات و هدف از انجام آن
علائم کلی اسکولیوز
1- عدم همسانی شانه ها
2- عدم همرسانی لگن
3- برآمدگی طرفی در ناحیه پشت (مهره های سینه ای و یا کمری)
4- عدم یکنواختی استخوان های کتف
5- اختلاف طول پا ها
6- چرخش طرفی قفسه سینه
7- برجستگی طرفی مهره ها هنگام خم شدن
موارد فوق معمولا همراه با درد نیستند اما در موارد شدید ممکن است با درد نیز همراه باشد.
بیشتر بخوانید : کاردرمانی در کودکان و مشکلات آن
انواع اسکولیوز بر اساس علت ایجاد
- اسکولیوز مادرزادی :
این عارضه از هنگام تولد مشخص میشود و انحراف ستون فقرات در نوزادی مشهود است.
- اسکولیوز ایدیوپاتیک:
شایع ترین نوع اسکولیوز است که علت دقیق آن مشخص نیست و معمولا در سنین نوجوانی مشخص میشود و ممکن است به مواردی چون ژنتیک، رژیم غذایی، سبک پوزیشن هنگام نشستن و راه رفتن و … ایجاد شود.
- اسکولیوز عصبی عضلانی یا میوپاتیک:
این نوع اسکولیوز به علت بیماری های زمینه ای ایجاد میشود، بیماری هایی شامل فلج مغزی، نوروپاتی ها و میوپاتی ها مثل دیستروفی ها و دیگر بیماری های زمینه ای.
انواع اسکولیوز بر اساس شکل ستون فقرات
. اسکولیوز نوع C
این نوع از اسکولیوز حالتی است که در آن انحراف به صورت طرفی معمولا در مهره های سینه ای یا کمری دیده میشود که به طور مثال سمت راست محدب و سمت چپ مقعر است یا بر عکس: این عارضه ممکن است به علت نقایص مادرزادی؛ بیماری های نورولوژی و غیره ایجاد شوند.
. اسکولیوز نوع S
گاهی اوقات انحراف به صورت دوگانه دیده میشود و در دو قسمت ایجاد میشود؛ به طور مثال قسمت بالای ستون فقرات به راست منحرف میشود و پایین آن به سمت چپ و یا بر عکس.
بیشتر بخوانید: آسیب های شایع دست ها و توانبخشی پس از جراحی
راه های تشخیص اسکولیوز
1- ابتدا با مشاهده علائم اسکولیوز دیده شود؛ مثلا انحراف ستون فقرات و بالا و پایین بودن شانه ها و همچنین در موارد کمری، عدم تقارن در استخوان لگن.
2- تست دیگر تشخیص تست آدامز است که در آن بیمار پشت به شما ایستاده؛ ابتدا به حالت صاف شانه و کمر او مشاهده میشود سپس به حالت خم در می آید (از کمر با نگه داشتن لگن توسط فرد دیگر) وقتی بیمار از کمر خم شده و زانو ها صاف است بر آمدگی و انحراف در مهره های سینه ای مشهود میشود.
3- راه دیگر تصویر برداری ایکس ری (رادیولوژی)است که جهت اندازگیری میزان انحراف در درجه انحراف ستون فقرات است.
درمان اسکولیوز
در موارد خفیف (کمتر از ۱۰ درجه انحراف) نیاز به درمان نمیباشد و فقط ارزیابی های ماهانه و یا سالانه جهت اندازگیری و برنامه های کششی با هدف جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیمار انجام میشود.
در موارد متوسط تا شدید سه درمان وجود دارد که عبارتند از :
1- کاردرمانی :
مهم ترین قسمت درمان در اسکولیوز است که در آن کاردرمانگر متناسب با میزان انحراف، جهت آن، اسپاسم عضلات طرفی مهره ها و ضعف عضلات دیگر به ارائه برنامه های درمانی میپردازد.
2- اسپیلینت:
درمان مکمل توانبخشی در این عارضه اسپیلینت ها هستند که به صورت پسیو و با اعمال فشار مداوم و متناسب با وضعیت و نیاز بیمار اندازگیری و توسط متخصص ارتوپد فنی ساخته میشود.
3- جراحی :
در صورت عدم درمان اسکولیوز در نوجوانی و جوانی و افزایش انحراف ستون فقرات میبایست از درمان جراحی استفاده کرد
پزشک جراح با استفاده از میله تيتانيومی، فلاب، پیچ و یا سایر ابزار فلزی به وسیله جراحی سعی در صاف کردن مهره های بیمار دارد.
اما همانطور که گفته شد درمان اصلی این عارضه کاردرمانی است؛ شما میتوانید از مشاوره متخصصین کلینیک توانبخشی افرا در زمینه مشکلات انحرافات ستوان فقرات به صورت رایگان استفاده کنید.
در کاردرمانی این افراد؛ ارزیابی به صورت دقیق انجام میشود و کاردرمان با توجه به معاینات بالینی و مشاهده تصویر برداری انجام شده توسط بیمار ؛ برنامه درمانی را تنظیم میکنم.
. با بررسی میزان انحراف کشش نوع C عضلات و تقویت آن ها را با ارائه برنامه تمرینی مشخص می‌کند به این صورت که طرف بالا آمده ( برآمده ) میبایست تقویت شود و ضعف عضلانی آن کاهش یابد و طرف پایین آمده (فرو رفته) میبایست کشش عضلانی یابد.
. با بررسی جهات فرو رفتگی ستون مهره در نوع S توسط پزشک و کاردرمانگر با معاینات بالینی و مشاهده تصاویر رادیولوژی انجام میشود و متناسب با میزان و جهت کوتاهی عضله و ضعف آن؛ برنامه های تمرین درمانی ارائه میشود.
ما در کلینیک توانبخشی افرا ورامین با بهره‌گیری از افراد متخصص در امور توانبخشی تمامی موارد مورد نیاز در درمان غیر جراحی این افراد را در اختیار بیماران قرار می‌دهیم.
در مقالات بعدی برخی موارد تمرین درمانی در این افراد به صورت کلی آموزش داده خواهد شد.
با تشکر از توجه شما همراهان
بیشتر بخوانید: ام اس چیست؟ علائم و روش های درمان آن