آیا PTSD داریم؟ علائم اختلال استرسی پس از سانحه

آیا PTSD داریم؟ علائم اختلال استرسی پس از سانحه چیست؟ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک وضعیت سلامت روان است که می‌تواند پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب‌زا ایجاد شود. این رویدادها می‌توانند شامل بلایای طبیعی، تصادفات جدی، حملات تروریستی، جنگ، تجاوز جنسی یا سایر تهدیدات جانی باشند. اگر شما یا اطرافیانتان با علائمی شبیه به PTSD دست و پنجه نرم می‌کنید، این محتوا به شما کمک می‌کند تا با این اختلال بیشتر آشنا شوید. با کلینیک افرا همراه باشید.

اختلال PTSD چیست؟

PTSD اختلالی است که در آن فرد پس از یک رویداد آسیب‌زا، برای مدت طولانی و به صورت مداوم، واکنش‌های استرسی شدیدی را تجربه می‌کند. این واکنش‌ها شامل فلش‌بک، کابوس‌های شبانه، افکار مزاحم، و اجتناب از موقعیت‌ها یا چیزهایی است که یادآور حادثه هستند. این علائم می‌توانند زندگی روزمره، روابط و توانایی فرد برای عملکرد طبیعی را به شدت تحت تاثیر قرار دهند.

علائم PTSD چیست؟

علائم PTSD معمولاً به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. بازتجربه کردن (Intrusive Thoughts/Re-experiencing)

این دسته از علائم شامل بازگشت‌های ناخواسته و مکرر رویداد آسیب‌زا به ذهن است. ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فلش‌بک (Flashbacks): احساس می‌کنید رویداد دوباره در حال وقوع است.
• کابوس‌های شبانه: خواب‌های آشفته و ترسناک مربوط به حادثه.
• افکار مزاحم: افکار ناخواسته و تکرارشونده درباره رویداد.
• پریشانی شدید: واکنش‌های شدید فیزیکی و روانی در مواجهه با محرک‌های یادآور حادثه (مانند صداها، بوها یا تصاویر).

2. اجتناب (Avoidance)

افراد مبتلا به PTSD اغلب سعی می‌کنند از هر چیزی که یادآور رویداد آسیب‌زا است، دوری کنند. این اجتناب می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود:

• اجتناب از مکان‌ها یا افراد: دوری از مکان‌ها، افراد یا فعالیت‌هایی که یادآور حادثه هستند.
• اجتناب از افکار و احساسات: سرکوب افکار، احساسات یا گفتگو درباره رویداد.

3. تغییرات منفی در تفکر و خلق و خو (Negative Changes in Thinking and Mood)

این علائم می‌توانند شامل تغییرات در باورها و احساسات فرد باشند:

• باورهای منفی: افکار منفی در مورد خود، دیگران یا جهان (مانند “من مقصرم” یا “دنیا جای خطرناکی است”).
• از دست دادن علاقه: کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بوده‌اند.
• احساس گناه یا شرم: احساسات شدید گناه یا شرم در مورد رویداد.
• انزوا: احساس جدایی از دیگران و گوشه‌گیری.
• مشکل در احساسات مثبت: دشواری در تجربه احساسات مثبت مانند شادی یا رضایت.
• مشکلات حافظه: ناتوانی در به خاطر سپردن جنبه‌های مهم رویداد آسیب‌زا.

4. تغییرات در برانگیختگی و واکنش‌پذیری (Changes in Arousal and Reactivity)

این دسته از علائم شامل واکنش‌های فیزیکی و رفتاری افزایش‌یافته است:

• تحریک‌پذیری و طغیان‌های خشم: عصبانیت غیرقابل کنترل و طغیان‌های خشم.
• مشکلات خواب: بی‌خوابی یا دشواری در به خواب رفتن و بیدار ماندن.
• مشکل در تمرکز: دشواری در حفظ توجه و تمرکز.
• حالت گوش به زنگ دائمی (Hypervigilance): احساس دائمی خطر و ناامنی.
• واکنش‌های تکانشی: ترس و وحشت ناگهانی حتی در برابر صداهای عادی.
• رفتارهای خود تخریبی: اقداماتی مانند مصرف مواد مخدر یا الکل، یا رانندگی بی‌پروا.

چه زمانی باید به دنبال کمک بود؟

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان پس از یک رویداد آسیب‌زا، علائم PTSD را برای بیش از یک ماه تجربه می‌کنید و این علائم زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار داده‌اند، بسیار مهم است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. هرچه زودتر درمان را شروع کنید، شانس بهبودی کامل بیشتر است.

درمان PTSD

درمان‌های مؤثر برای PTSD شامل روان‌درمانی (به ویژه درمان شناختی رفتاری CBT و EMDR) و در برخی موارد دارودرمانی هستند. یک متخصص سلامت روان می‌تواند بهترین برنامه درمانی را بر اساس نیازهای فردی شما تعیین کند.

در پایان آیا PTSD داریم؟

تشخیص PTSD و مدیریت علائم آن می‌تواند دشوار باشد، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان بهبودی قابل توجهی را تجربه کرد. اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان ممکن است PTSD داشته باشید، از مراجعه به یک متخصص سلامت روان دریغ نکنید. سلامتی شما در اولویت است.

سوال متداول آیا PTSD داریم؟ علائم اختلال استرسی پس از سانحه

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می‌تواند سوالات و ابهامات زیادی ایجاد کند. در ادامه به 10 سوال متداول درباره PTSD و علائم آن پاسخ داده‌ایم تا درک بهتری از این اختلال داشته باشید.

1. PTSD دقیقاً چیست؟

PTSD یک اختلال سلامت روان است که پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد بسیار آسیب‌زا (مثل جنگ، تصادف شدید، بلایای طبیعی، یا خشونت) در برخی افراد ایجاد می‌شود. علائم آن شامل بازگشت‌های ذهنی (فلش‌بک)، کابوس، افکار مزاحم، و اجتناب از یادآوری‌های حادثه است.

2. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به PTSD هستند؟

هر کسی که تجربه یک رویداد آسیب‌زا را داشته باشد، ممکن است به PTSD مبتلا شود. با این حال، افرادی که سابقه اختلالات سلامت روان، آسیب‌های قبلی، یا حمایت اجتماعی کمی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. نوع و شدت رویداد آسیب‌زا نیز نقش دارد.

3. علائم اصلی PTSD کدامند؟

علائم اصلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

• بازتجربه کردن: فلش‌بک، کابوس، افکار مزاحم.
• اجتناب: دوری از افراد، مکان‌ها یا افکاری که یادآور حادثه‌اند.
• تغییرات منفی در تفکر و خلق‌وخو: احساس گناه، انزوا، بی‌علاقگی، افکار منفی.
• تغییرات در برانگیختگی و واکنش‌پذیری: تحریک‌پذیری، مشکلات خواب، گوش به زنگ بودن دائمی، پرش ناگهانی.

4. علائم PTSD چه مدت طول می‌کشد؟

برای تشخیص PTSD، علائم باید بیش از یک ماه پس از رویداد آسیب‌زا ادامه داشته باشند. در برخی افراد، این علائم ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد و بدون درمان بهبود نیابند.

5. آیا PTSD قابل درمان است؟

بله، PTSD کاملاً قابل درمان است. با درمان‌های مناسب مانند روان‌درمانی (به‌ویژه درمان شناختی رفتاری CBT و EMDR) و در برخی موارد دارودرمانی، بسیاری از افراد به بهبودی کامل دست پیدا می‌کنند.

6. تفاوت PTSD با استرس عادی چیست؟

استرس عادی واکنشی طبیعی به موقعیت‌های دشوار است و معمولاً با از بین رفتن عامل استرس‌زا کاهش می‌یابد. اما PTSD یک اختلال مزمن است که علائم آن حتی پس از رفع خطر نیز ادامه دارد و زندگی روزمره فرد را به شدت مختل می‌کند.

7. آیا کودکان هم به PTSD مبتلا می‌شوند؟

بله، کودکان نیز می‌توانند به PTSD مبتلا شوند. علائم در کودکان ممکن است کمی متفاوت باشد؛ مثلاً از طریق بازی‌کردن مکرر صحنه‌های حادثه، نقاشی‌های ترسناک، یا مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری یا شب‌ادراری.

8. چگونه می‌توانم به فردی که PTSD دارد کمک کنم؟

بهترین راه کمک، حمایت و تشویق آن‌ها به دریافت کمک حرفه‌ای است. همچنین می‌توانید با صبر و درک، به آن‌ها اطمینان خاطر دهید که تنها نیستند و به صحبت‌هایشان گوش دهید بدون اینکه قضاوت کنید.

9. آیا دارو درمانی برای PTSD ضروری است؟

خیر، همیشه ضروری نیست. روان‌درمانی، به‌ویژه CBT و EMDR، اغلب خط اول درمان محسوب می‌شوند. با این حال، در مواردی که علائم شدید هستند یا به روان‌درمانی پاسخ نمی‌دهند، داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند. تصمیم‌گیری در این مورد باید توسط متخصص صورت گیرد.

10. چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه‌ای برای PTSD باشیم؟

اگر شما یا کسی که می‌شناسید، پس از یک رویداد آسیب‌زا، علائم PTSD را برای بیش از یک ماه تجربه می‌کند و این علائم زندگی روزمره او را مختل کرده است، باید در اسرع وقت به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید.