اختلال ریاضی یکی از انواع اختلالات یادگیری میباشد که توانمندی فرد را در ادراک و انجام عملیات ریاضی با مشکل مواجه میکند.
اختلال ریاضی مهارت های مختلفی را تحت تاثیر قرار میدهد از جمله مواردی مثل:
درک اعداد: در این مورد کودک در فهم ارزش عدد و در واقع مقدار عدد دچار مشکل میباشد .
محاسبات : انجام اعمال ریاضی همچون جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را شامل میشود.
مفهوم زمان و اندازه گیری: مشکلاتی در خواندن ساعت، تخمین زمان و مقایسه کردن ها بر مبنای اندازه، برمبنای وزن، بر مبنای رنگ، صفت تفضیلی و صفت عالی را در برمیگیرد.
حافظه: به خاطر سپردن حقایق ریاضی مانند جدول ضرب یا نحوه انجام عملیات ریاضی و یا اعداد مهم.
توانایی حل مسئله: توانایی فهم مسئله و استفاده از راهبردهای ریاضی برای حل آن.
برخی از کودکان وقتی مسئله را برایش توضیح میدهیم میتواند آن را حل کند اما خودش نمیتواند مسائل کلامی ریاضی را درک کند.
بیشتر بخوانید: پنجه روی در کودکان
علائم اصلی اختلال در ریاضی
1) مشکلاتی در شمارش، فراموش کردن ترتیتب اعداد و جا انداختن عدد حین شمارش، به عنوان مثال در حین شمارش از شش به هشت میپرند.
2) مشکل در شناخت و درک الگو ها و ارتباط بین عدد ها
3) سرعت پایین در انجام عملیات ریاضی
4) اجتناب و دوری از انجام تکالیف مربوط به ریاضی و داشتن استرس و اضطراب حین آن
5) سختی در انجام محاسبات و فراموش کردن ترتیب انجام محاسبات
6) بی دقتی و داشتن اشتباهات زیاد در هنگام انجام تکالیف
بیشتر بخوانید: راه های تقویت حافظه شنیداری در کودکان و اهمیت آن
علت اختلال در ریاضی
هنوز علت دقیق این اختلال به طور کامل شناخته نشده است اما عواملی همچون عوامل ژنتیکی،عصب شناختی و محیطی میتواند در شکل گیری آن نقش موثری داشته باشند. اما در پی تحقیقاتی که انجام شده مشخص شده ساختار و عملکرد مغز در مناطقی که با پردازش اعداد و محاسبات مرتبط هستند تفاوت هایی دیده شده است.
پیش نیاز های مهارت های ریاضی
بسیاری از مشکلات ریاضی در کودکان قابل درمان هستند. اما نکته ای که اهمیت دارد این است که مفاهیم و مهارت هایی که کودک برای یادگیری پیشرفته ریاضی نیاز دارد را تقویت و بهبود ببخشیم .
در اینجا به برخی از این پیش نیاز ها میپردازیم :
1) مهارت های آمادگی و شناختی
• تشخیص الگو ها و توالی ها
• مفاهیمی همچون باز و بسته، زیر و رو، چپ و راست، بالا و پایین و….
• تخمین اندازه ها،مرتب سازی وسایل بر اساس اندازه (بزرگ به کوچک_کوتاه به بلند)
• تخمین وزن
• درک رابطه ها، ارتباط بین اشیاء، حیوان ها و غذای آن ها، رابطه های جزئی به کلی
2) ادراک،حافظه و توجه
• بلوغ ادراکات دیداری و شنیداری نقش مهمی در یادگیری مفاهیم ریاضی و محاسبات دارد .
• حافظه،برای به خاطر سپردن فرمول ها و فرایند های انجام یک محاسبه بسیار ضروری می باشد
• توجه و تمرکز برای انجام محاسبات دقیق، جلوگیری از بروزخطا ها، به اتمام رساندن فرایند محاسبات و رسیدن به پاسخ صحیح و همچنین در دریافت و فهم سوالات موثر می باشد .
3) مهارت های عددی پایه
• شمارش اعداد به صورت متوالی و پشت سر هم
• یادگیری ارزش اعداد: کمترو بیشتر بودن، مساوی بودن، مقایسه چند عدد و مرتب کردن اعداد از کوچک به بزرگ
• یادگیری خواندن اعداد
• مفهوم صفر
• مفهوم مقدار: شناخت این که هر عددچه مقداری را نشان می دهد
• درک مفهوم یه دسته ده تایی
4) درک مفهوم زمان و اندازه گیری
• خواندن زمان و محاسبه زمان (از چند گذشته و یا کمی مانده به چند)
• آشنایی با واحد های اندازه گیری همچون طول، وزن و حجم
5) عملیات ریاضی
• جمع و تفریق
• ضرب و تقسیم
• درک اعداد اعشاری
• درک کسر ها
6) هماهنگی های حرکتی و برنامه ریزی حرکتی
درمان اختلال ریاضی
برای درمان اختلال ریاضی راهکارهای مختلفی وجود دارد. این درمان با هدف بهبود مهارت های ریاضی و یافتن راه حل هایی برای مدیریت این اختلال صورت می پذیرد. هرچه درمان این اختلال در سنین پایین تر صورت می گیرد نتیجه مطلوب تر و بهتری در پی دارد. کاردرمانی یکی از راه های درمانی است، یک کاردرمانگر با ارزیابی و شناخت درست به درمان و بهبود مشکلات کودک کمک میکند.
برخی راه های درمان شامل موارد زیر می باشد :
1) آموزش درست و تکرار و تمرین
2) کاردرمانی: خدمات کاردرمانی شامل موارد زیر می باشد
• شناسایی مشکلات کودک
• بالا بردن دقت و توجه
• بهبود حافظه
• بالا بردن هماهنگی های حرکتی
• ارایه راهکار های مناسب جهت بالا رفتن سرعت انجام محاسبات
• کمک به درک و حل مسئله
• بالا بردن تحمل کودک
• بالا رفتن مهار ، خود کنترلی و کاهش تکانه های کودک
• تقویت مهارت های حرکتی ظریف برای نوشتن دقیق تر اعداد و محاسبات
3) راهبرد های روانشناختی
• کاهش اضطراب
• بالابردن اعتماد به نفس کودک
• مدیریت زمان و برنامه ریزی
• حمایت های عاطفی مثل تشویق
• ایجاد محیط مناسب و بدون استرس برای یادگیری مثبت
• آگاه سازی معلم برای درک و شناخت نیاز های این کودکان برای ارائه کمک های خاص
4) استفاده از فناوری های کمکی
• درسنین بالاتر میتوان از ماشین حساب و ابزار های دیجیتال استفاده نمود
• نرم افزار های آموزشی
• نرم افزار های بازی ریاضی
درمان اختلال ریاضی نیازمند صبر و همکاری مناسب میان خانواده، معلمان و درمانگر کودک دارد.و هر چه این درمان زود تر صورت گیرد نتیجه مطلوب تری را در پی خواهد داشت. با شناخت و مراجعه به موقع به یک متخصص کاردرمان میتوانید اختلال ریاضی را در کودک خود درمان کنید.
بیشتر بخوانید: چگونه کاردرمانی و گفتاردرمانی معتبر در ورامین پیدا کنیم؟