مشکلات بلع در کودکان
بلع عبارت است از آماده کردن و انتقال غذا از دهان به معده که جویدن و مکیدن نیز جز آن است.
اشکال در هر کدام از این مراحل یعنی آماده کردن لقمه غذا ، جویدن ، مکیدن و انتقال آن به مری و معده باعث ایجاد مشکلات بلع در کودکان میشود که این اختلال دیسفاژی نام دارد.
علت های اختلال بلع
مشکلات عصبی عضلانی در دهان لب ها و ساختار آن ها که مشکلات نوروماسکولار هستند و مشکلات ساختاری یا آناتومیکال و یا مشکلات حسی از علت های اصلی در اختلال بلع هستند.
شیوع این عارضه در بیماران مختلف متفاوت است ولی در بیماران سکته مغزی علل نورولوژیک شایع است و در برخی موارد سرطان عوامل ساختاری و آناتومیکی سر و گردن شایع میباشد.
در نتیجه سکته های مغزی و قلبی درصد بالایی از علل اختلال بلع هستند.
همچنین دیگر بیماری های مغز و اعصاب ائم از ام اس و دیگر بیماری های مغز و اعصاب میتواند از علل این اختلال باشند .
انواع سرطان ها، مشکلات گردن، پارکینسون، کم کاری و پرکاری تیروئید و…
در کودکان فلج مغزی، اختلال حسی دهان و حلق و در عارضه هایی مثل اوتیسم از عوامل تاثیر گذار در اختلال بلع هستند.
بیشتر بخوانید: فعالیت و بازی های مناسب در جهت اصلاح بد خط نویسی کودکان
علائم اختلال بلع
۱_برگشت غذا حین خوردن
۲_حالت تهوع
۳_رفلاکس غذا به داخل دهان
۴_ ممانعت از خوردن غذا توسط کودکان و برگرداندن به بیرون از دهان
۵_ احساس سوزش معده
۶_ احساس گرفتگی صدا
۷_در در ناحیه گردن حین بلع
۸_احساس گیر کردن غذا در گلو به صورت مکرر
۹_احساس فشار در قفسه سینه
۱۰_ سرفه کردن و پریدن غذا به مسیر های تنفسی حین بلع
و ….
موارد فوق برخی از علائم اختلال بلع در افراد مختلف است.
بیشتر بخوانید: اسکولیوز چیست؟ علائم و راه های درمان آن
انواع اختلالات بلع در مشکلات گوارشی
۱_ اختلال بلع به علت مشکلات مری
این حالت در مواقعی ایجاد میشود که فرد احساس خفگی یا گیر کردن چیزی در گلو را دارد .
مواردی که باعث این اختلال میشوند:
- اسپاسم عضلانی در نواحی تحتانی در مری که موجب غیر فعال شدن عضلات تنگ کننده مری میشود
- زخم های مری که باعث ایجاد تنگی مری میشوند
- التهاب و رفلکس معده که موجب تنگی مری میشوند
- گیر کردن اشیا مختلف در گلو
۲_اختلال بلع به علت مشکلات حلق
این افراد دچار ضعف عضله در ناحیه حلق میشوند،
مواردی که باعث آن میشوند شامل:
- پارکینسون
- اسپاسم های عضلانی
- بیماری های ناتوان کننده کودکان
- عوارض پرتو درمانی و جراحي
بیشتر بخوانید: کاردرمانی ذهنی کودکان خدمات و هدف از انجام آن
تشخیص اختلال بلع
راه های زیادی برای تشخیص این اختلال وجود دارد و میبایست ابتدا با یک متخصص گوش و حلق و بینی و یا متخصص گفتاردرمانی مشورت شود تا در صورت بروز مشکل در دهان و زبان و یا مشکلات حلق و مری تشخیص اولیه انجام و آزمایشات و نمونه برداری های لازم اجرا شود.
- لانگروسکوپی منعطف :
در این روش متخصص از طریق بینی، تار های صوتی و گلو را مورد معاینه قرار می‌دهد.
- آندوسکوپی فوقانی:
توسط متخصص گوارش انجام میشود و معده مورد مشاهده قرار می‌گیرد تا تنگی یا تومور در معده بررسی شود
- آندوسکوپی بلع:
توسط متخصص گفتاردرمانی انجام میشود و از طریق بینی، متخصص مسیر غذا و مایعات را معاینه می‌کند تا متوجه شود غذا وارد مسیر تنفسی میشود یا خیر.
- بلع باریم به کمک اشعه ایکس:
توسط گفتاردرمانگر و رادیولوژیست انجام میشود تا مسیر بلع مواد غذایی جامد و مایعات توسط اشعه ایکس دیده شود و بررسی های لازم انجام بگیرد.
- مانومتری مری :
لوله ای وارد دهان میشود و پس از رسیدن آن به مری، بیمار آب مینوشد تا پس از بلع آن میزان فشار مری سنجیده شود.
بیشتر بخوانید : کاردرمانی در کودکان و مشکلات آن
درمان اختلالات بلع
درمان این اختلالات به دو دسته درمان پزشکی و توانبخشی (گفتاردرمانی ) تقسیم میشود.
- درمان پزشکی :
در صورت مشاهده علائم فوق که در مشکلات بلع دیده میشود ابتدا باید توسط متخصص گوش و حلق و بینی ک یا گوارش معاینه شوید.
- درمان دارویی
ابتدا ممکن است با درمان دارویی شروع به مراحل شود.
دارو ها جهت اصلاح روند انجام شود که بیشتر در ریفلاکس معده دارو درمانی انجام میشود . دارو های ضد اسید و جلوگیری کننده از ریفلاکس جهت درمان استفاده میشود.
همچنین ممکن است دارو های ضد قارچ نیز جهت درمان استفاده شوند.
تزریق بوتاکس جهت شل کردن عضلات اسفنگتری انجام شود که اسپاسم عضلات آن ناحیه را کاهش داده و موجب شل شدن عضلات شوند.
جراحی ناحیه مری نیز راه دیگر این درمان است است .
استفاده از لوله های تغذیه که در موارد حاد که فرد به هیچ وجه توانایی بلع نداشته باشد.
بیشتر بخوانید: ام اس چیست؟ علائم و روش های درمان آن
- درمان توانبخشی و گفتاردرمانی:
گفتاردرمانی با استفاده از روش های تحریک حسی و رفلکس های ناحیه حلق و مری و همچنین تقویت عضلات به بیمار شما کمک می‌کند.
به تازگی انواع مختلفی از اختلالات بلع در کودکانی با مشکلاتی مثل اوتیسم ، بیش فعالی و یا اختلالات حسی مشاهده شده که به طور مثال افراد توانایی بلع مواد غذایی خاصی مثل برخی میوه مانند پرتقال و موز و … و یا غذاهایی با انواع ادویه جات دچار مشکل و اوق زدن شوند. که نشانه های اصلی اختلال حسی دهان است.
این موارد تنها با گفتاردرمانی اصلاح میشود که مادر مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی افرا ورامین با کادری مجرب و کارآزموده به ارزیابی و درمان این اختلالات به کودک شما کمک خواهیم کرد.
مرکز گفتاردرمانی افرای ورامین در اختلالاتی شامل عدم یکپارچگی حسی، بیش فعالی ، اوتیسم ، مشکلات حسی دهان و لب ها که عامل مشکلات بلع هستند ، به صورت گروهی کاردرمانی و گفتاردرمانی انجام میشود تا کودک شما بهترین و کاملترین درمان توانبخشی را دریافت کنند.